مسئولیت اجتماعی شرکتی و نقش آن در توسعۀ جامعه: چشم انداز بین المللی

چکیده

مسئولیت اجتماعی شرکتی که به اختصار CSR) Corporate social responsibility ) نامیده می شود به استراتژی شرکت ها و سازمان های مختلف اشاره دارد که کسب و کار و تجارت خود را به شیوه ای اصولی، اخلاقی، جامعه پذیر و سودمند برای جامعه به منظور توسعه اجتماعی گفته می شود.  در این مقاله معانی مختلف CSR یا همان مسئولیت اجتماعی شرکتی از دیدگاه ها و نظرات موجود در ادبیات بررسی خواهد شد.

به نظر می رسد که سه نظریه بهره وری، مدیریتی و ارتباطی در CSR  که در آثار دیگر محققان در این حوزه نیز مورد حمایت و استفاده قرار گرفته است می تواند به منظور نشان دادن ماهیت CSR، که نوعی ماهیت جهانی به دلیل جهانی شدن کسب و کارها است و هیچ مرزی در بین انها دیده نمی شود و در واقع به یک معضل و یا دغدغه اجتماعی مبدل شده است مورد استفاده قرار بگیرد. البته هنوز مفهوم CSR هم از نظر معنایی و هم عملیاتی در حال تکامل است. این مقاله سپس نقش CSR را در توسعه اجتماعی مورد بررسی و بحث قرار خواهد داد ، زیرا منطق CSR در راستای تاثیر  آن در جامعه از نظر اجتماعی، محیطی و اقتصادی معنا پیدا می کند. ضمن اینکه مهارت مورد نیاز مدیرانی که در حوزه CSR فعالیت می کنند نیز برای درک بهتر جنبه های عملی CSR اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل مورد تجزیه و تحلیل قرار داده خواهد شد. در نهایت نتایج و یافته هیا تحقیق مورد بحث قرار خواهد گرفت.

کلمات کلیدی: مسئولیت اجتماعی شرکتی ، توسعه اجتماعی، شایستگی مدیران CSR ، شرکت های چند ملیتی، روابط شرکت های بزرگ اجتماعی.

مقدمه

مساله مسئولیت جتماعی شرکتی (CSR ) از اوایل دهه 1950 بود که مرود بحث قرار گرفت. آخرین تحقیقات توسط سچی ( 2007) و لی (2008 ) گزارش می داد که تعریف CSR هم از نظر معنایی و هم عملی در حال تغییر است. دیدگاه سنتی و کلاسیک مسئولیت اجتماعی شرکتی یا CSR تنها محدود به بشر دوستی می شد و سپس به تاکید بر روابط کسب و کار اجتماعی با توجه به سهم شرکت یا سازمان برای حل مشکلات اجتماعی تغییر معنا پیدا کرد.

در اوایل قرن بیستم عملکرد اجتماعی با عملکرد بازار شرکت ها مرتبط شد. پیشگام این دیدگاه اولیور شلدون (1923 ) ( نقل شده در نشریه بیچا 2003) است، وی در هر حال مدیریت شرکت ها را تشویق می کند تا ابتکار عمل را در زمینه افزایش استاندارد های اخلاقی و عدالت اجتماعی از طریق صرفه جویی در منابع ، یعنی صرفه جویی در استفاده از منابعی قابل انتقال و استفاده در دست بگیرند.

با انجام این کار در واقع کسب و کار ها به ایجاد ثروت اجتماعی در جامعه و بهتر شدن استاندارد های زندگی کمک می کنند. CSR در حال حاضر همچنین مسئولیت شرکت ها، مشئولیت شهروندی شرکت ها، کسب و کار مسئولیت پذیر و فرصت های تجاری اجتماعی را نیز پوشش می دهد.

 در واقع CSR مفهومی است که به موجب آن سازمان های تجاری مسئولیت فعالیت های خود را بر مشتریان ، تامین کنندگان، کارکنان، سهامداران، جوامع و مردم و سایر ذی نفعان در محیط زیست و محیط اجتماعی بر عهده می گیرند.

این تعهد نشان می دهد که سازمان ها و شرکت ها باید از قوانینی پیروی کنند و به صورت کاملا خود جوش و داوطلبانه اقدامات و ابتکاراتی را به منظور بهبود رفاه کارکنان و خانواده هاشان و همچنین جامعه محلی و جامعه اجتماعی خود را در دنبال کنند.

CSR صرفا به استراتژی شرکت ها و سازمان ها اشاره دارد که تجارت و کسب و کار خود را به شیوه ای اخلاقی و سازگار با محیط زیست انجام می دهند. CSR می تواند شامل فعالیت هایی مانند همکاری هایی با جوامع محلی، سرمایه گذاری بر نیازهای حساس اجتماعی، ایجاد روابط با کارکنان، مشتریان و خانواده ههای آنها و انجا فعالیت هایی در راستای حفظ و بهبود محیط زیست و پایداری آن باشد.

این مقاله با هدف بررسی سه نظریه CSR یا مسئولیت اجتماعی شرکتی یعنی بهره وری، مدیریتی و ارتباطی از نظر معنایی و عملیاتی تاکید دارد. گروه های مورد آزمایش به این دلیل انتخاب شده اند که از لحاظ بین رشته ای جنبه های سیستم اقتصادی، جنبه های مدیریتی نظام اقتصادی، جنبه های مدیریتی شرکت ها و مزایای آن را همگی پوشش می دهند.

سپس در این مقاله به نقش CSR در توسعه جامعه بر اساس دیدگاه های بین المللی به دلیل نا همگونی مفهوم و عملیات CSR در کشورهای مختلف جهان به دلیل درک و عملیات متفاوت در این کشورها خواهد پرداخت.

سازمان دهی مقاله به ترتیب به شکل زیر می باشد:

• ابتدا، نظریه های CSR به منظور بررسی مفهوم معنایی ، دیدگاهی و رویکردهای آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
• دوم، نقش CSR به طور خاص در توسعه جامعه بررسی می شود، زیرا منطق CSR از جهت نقشو مشاهده تاثیر آن در جامعه از نظر اجتماعی و محیطی و اقتصادی حائز اهمیت است.
• سوم، صلاحیت های مورد نیاز مدیران CSR به منظور درک بهتر از جنبه ههای عملی CSR مرود توجه و بحث قرار خواهد گرفت
• در نهایت نتیجه گیری ها و پیامد های تحقیق در جوامع آینده توضیح داده خواهد شد.

تئوری های CSR

از آنجایی که یک نا همگونی بزرگ در بین نظریه ها و رویکرد های موجود در CSR دیده می شود ، بحث در این مقاله بر اساس تحلیل جامع سچی ( 2007)  صورت می گیرد و سپس با آنالیز گریکا و مله ( 2004) مقایسه می شود.

در واقع سچی با استفاده از تعدادی از نظریه هاای و بر اساس یک معیار مشخص تعیین می کند که نقش این نظریه ها در شرکت ها و سازمان ها چیست. این نظریه ها عبارتند از:

• نظریه سودمندی
• نظریه مدیریتی
• نظریه ارتباطی

این سه نظریه در جدول 1 توضیح داده شده است.

از سوی دیگر گریکا و مله ( 2004) نقش CSR را در چها رنوع متفاوت تقسیم بندی می کنند که این تقسیم بندی عبارت است از:

• نظریه های ابزاری
• نظریه های سیاسی
• نظریه های یکپارچه
• نظریه های اخلاقی

در جدول دو نیز به نظریه های و رویکردهای این دسته پرداخته ایم.

شکی نیست که در هر دو مفهوم سازی های CSR در هر دو گروه مشابهت هایی وجود دارد ولی بحث ما بر اساس تاکیدات و رویکردهای ثابت و استوار این دو دسته خواهد بود.

جدول 1: نظریه های سودمندی، مدیریتی و ارتباطی CSR

نظریه های سودمندی	نظریه های مدیریتی	نظریه های ارتباطی
–     تئوری های هزینه های اجتماعی –     کارکردگرایی	–  عملکرد اجتماعی شرکت –  پاسخگویی اجتماعی، حسابرسی و گزارشگری (SAAR) –  مسئولیت اجتماعی برای شرکت های چند ملیتی	–   رویکرد متقابل تجارت و کسب و کار –   شرکت جهانی شهروندی –   تئوری قرارداد اجتماعی

منبع: سوچی ( 2007:350 )

جدول 2: نظریه های مسئولیت اجتماعی شرکت ها و رویکردهای مرتبط

نوع تئوری	رویکردها	توضیحات
نظریه های علمی  (تمرکز بر دستیابی به اهداف اقتصادی از طریق فعالیت های اجتماعی)	–         حداکثر سازی ارزش سهامداران –         ایجاد استراتژی هایی برای مزیت رقابتی –         انجام بازاریابی مرتبط با علت	ارزش بلند مدت انبوه سازی –   سرمایه گذاری اجتماعی در یک زمینه رقابتی –    دیدگاه شرکت در منابع طبیعی و قابلیت های پویای آن –    فعاليت های نوع دوستانه به عنوان ابزار بازاریابی شناخته شده است
نظریه های سیاسی  (تمرکز بر استفاده مسئولانه از قدرت کسب و کار در عرصه سیاسی)	–         مشروعیت شرکت –           قرارداد اجتماعی یکپارچه –           تابعیت شرکت	–         مسئولیت های اجتماعی کسب و کارها از قدرت اجتماعی که شرکت ها دارند، بوجود می آیند –         فرض بر این است که یک قرارداد اجتماعی بین کسب و کار و جامعه وجود دارد –         این شرکت به عنوان یک شهروند با مشارکت خاص در جامعه شناخته شده است
نظریه های یکپارچه	–         مشکلات مدیریتی –           مسئولیت عمومی –         مدیریت ذینفعان –           عملکرد اجتماعی شرکت	–         پاسخگویی شرکت به مسائل اجتماعی و سیاسی –         قوانین و مقررات سیاسی موجود در کشور که به عنوان مرجع عملکرهای اجتماعی شرکت پذیرفته می شود –         ایجاد تعادل در منافع سهامداران شرکت –         جستجو برای مشروعیت اجتماعی و فرایندهای مناسب برای پاسخگویی  به مسائل اجتماعی
نظریه های اخلاقی  (تمرکز بر درستی برای رسیدن به یک جامعه خوب)	–         تئئوری هنجارهای ذینفعان –         حقوق جهانی –         توسعه پایدار –         داشتن خوب مشترک	–         شرکت وظایف امانت داری را نسبت به سهامداران دارد. این به برخی نظریه های اخلاقی نیاز دارد که بر اساس حقوق بشر، حقوق کار و احترام به محیط زیست شناخته می شود –         هدف دستیابی به توسعه انسانی است –         فعالیت ها باید بر اساس توجه به نسل های آینده باشد –         فعالیت ها باید منافع مشترک جامعه را هم در بر بگیرد.

منبع: گریگا و مله (2004 : 63 و 64)

نظریه های سودمندی

در نظریه های سودمندی، شرکت به عنوان بخشی از نظام اقتصادی عمل می کند ، که این بخش از فعالیت شرکت به عنوان فعالیت مکانیکی و امثال آن شناخته می شود و به طور معمول  وسنتی به عنوان به حداکثر رساندن سود یا انبوه سازی سود شناخته می شود.

ایده های CSR بعد از این واقعیت ظهور پیدا می کند  که جامعه نیاز به یک اقتصاد مسئولیتی یا مسئولیت پذیر دارد که در اخلاق تجاری یک شرکت تعبیه شده است.

از این رو ، ایده قدیمی کسب و کار با عنوان عدم مداخله در کسب و کار یا laissez faire شرایطی را برای جبر گرایی، فرد گرایی در کنترل عمومی و مسئولیت فردی در مسئولیت اجتماعی را ایجاد می کند.  سود اورانه بودن نیز می توان به صورت مترادف با نظریه ابزاری عمل کند ( گاریگا و مله، 2004: جنسن، 2002) و به کار گرفته شود که در آن شرکت ها تنها به عنوان ابزار سازنده ثروت شناخته می شوند و فعالیت های اجتماعی آنها تنها وسیله ای برای دستیابی به نتایج اقتصادی است.

نظریه های ابزاری که به عنوان نظریه های مهندسی نیز شناخته می شوند بر مبنای ایده اولیه در مورد سرمایه گذاری در یک جامعه محلی استوار هستند که در آن فریدمن (1970) به شدت معتقد بود و بیان می کرد که سرمایه گذاری بلند مدت می تواند منابع و امکانات رفاهی برای معیشت مردم در یک جامعه را به خوبی فراهم نماید.

 نظریه های سودمندی به راهبردهای مزایای رقابتی مرتبط هستند. طرفداران این نظریه ها که به عنوان مثال می توان پورتر و کرامر (2002) و یا لیتز (1996) را نام برد ،این نظریه ها را به عنوان پایه ای برای تدوین استراتژی های استفاده پویا از منابع طبیعی شرکت برای مزایای رقابتی می شناختند و مورد بررسی قرار داده اند. این استراتژی ها شامل فعالیت های بشر دوستانه نیز می شوند که به عنوان ابزار بازاریابی شناخته می شوند.

سچی ( 2007)، بعدا تئوری های گروه ابزاری را به دو قسمت تبدیل کرد، اولی هزینه های اجتماعی شرکت و دومی ایده های عملیاتی شرکت.

نظریه هزینه های اجتماعی شرکت به عنوان پایه ای برای CSR است که در آن سیستم اقتصادی اجتماعی در جامعه  تحت تاثیر نیروهای غیر اقتصادی شرکت می شوند. این همچنین به عنوان نظریه ابزاری و یا مهندسی ( گریگا و مله : 2004) شناخته می شود، زیرا این واقعیت پذیرفته و به رسمیت شناخته شد است که CSR صرفا به معنای پایان است که منجر به این واقعیت می شود که قدرت اجتماعی شرکت به طور خاص تنها با دیدگاه رابطه سیاسی خود شرکت با جامعه مشخص و تحقق پیدا می کند.

در نتیجه نظریه سودمندی نشان دهنده این واقعیت است که شرکت نیازمند پذیرش و داشتن حقوق اجتماعی برای مشارکت در همکاری های اجتماعی است.

در داخل این نظریه می توان نظریه عملکردی یا عملکرد گرایانه را به طور خاص مشاهده کرد که در آن شرکت به عنوان بخشی از یک نظان اقتصادی در جامعه دیده می شود و یکی از اهداف آن سود اوری است.

در واقع این شرکت را باید به عنوان یک سرمایه گذاری در نظر گرفت که این سرمایه گذاری باید برای سرمایه گذاران و ذینفعان سودمند باشد. با توجه به دیدگاه داخلی شرکت، CSR به عنوان یک تاکتیک دفاع از سیستم صنعتی علیه حملات خارجی طراحی شده است چرا که ایجاد تعادل بین سود و اهداف اجتماعی برای تعادل سیستم اقتصادی امری ضروری است.

تئوری مدیریتی

تجریه و تحلیل سچی ( 2007) بیشتر بر منظزق تئوری مدیریتی استوار است و تاکید دارد و به همین دلیل اغلب بر مدیریت شرکت هایی که در آن شرکت های CSR بر همکاری و مشارکت داخلی شرکت ها در جامعه تاکید دارد تاکید می کند. این نکته نشان دهنده این موضوع است که همه چیز در خارج از سازمان یا شرکت باید برای تصمیم گیری سازمانی مورد توجه قرار گیرد.

نظریه ها و یا تئوری های مدیریتی به سه گروه زیزر تقسیم می شوند:

• عملکرد اجتماعی شرکت (CSP )
• پاسخگویی ، حسابرسی و گزارشات اجتماعی شرکت ( SAAR)
• مسئولیت اجتماعی شرکت های چند ملیتی

هدف اصلی در CSP یا همان عملکرد اجتماعی شرکت ، سنجش سهم متغیرهای اجتماعی در عملکرد اقتصادی شرکت است. بنابراین بزرگترین چالش شرکت در این مرحله این است که مدیریت شرکت باید با توجه به عوامل اجتماعی و اقتصادی برنامه ریزی و عمل کند. این بر پایه این فرض است کهه تجارت برای رشد و پایداری به عوامل لقتصادی و اجتماعی وابسته است.

CSP در هر شرکت به پنج زیر مجموعه تقسیم می شود تا اطلاعات دقیق در مورد موجود بودن فرآیند ها و عملکردهای مبتنی بر CSP در زنجیره فعالیت شرکت مشخص شود:

• مرکزیت: روش های تعریف شده برای CSR یا عملکرد اجتماعی شرکت را با ماموریت و اهداف اصلی تعریف شده در شرکت اندازه گیری می کند.
• فواید و دستاوردهای و یا مزایای اجرای سیاست های SCR را برای شرکت ارزیابی می کند.
• فعالیت های حرفه ای و انجام شده شرکت را با خواسته های خارجی اندازه گیری می کند.
• بررسی نقش اراده شرکت با توجه به ابزارها و ماموریت هایی که شرکت برای اجرای CSR در دست گرفته است
• بررسی شیوه مسئولانه ای که شرکت در قبال جامعه ذینفع خود درک کرده و اجرا می کند.

به عنوان نتیجه گیری می توان اینگونه بیان کرد که نظریه مدیریتی موجب ایجاد منافع می شود به این معنی که سیاست های CSR متغیرهای اقتصادی و اجتماعی را برای سنجش عملکرد اجتماعی – اقتصادی شرکت ها در نظر می گیرد و همچنین پیوند ایدئولوژیکی مسئولیت اجتماعی شرکت با استراتژی های تجاری و کسب و کار شرکت را فراهم می کند.

سچی (2005) بعدا توضیح می دهد که SAAR یا پاسخگویی، حسابرسی و گزارشات اجتماعی شرکت به طور دقیق با مشارکت های عملکرد اجتماعی شرکت با حسابرسی دقیق این فعالیت ها و سپس گزارش دهی به جامعه مرتبط است. در واقع SAAR به معنای حسابداری شرکت برای مشارکت های اجتماعی شرکت است.

با انجام این کار شرکت ها در فعالیت های خود معمول خود حتی برای انجام فعالیت های تجاری و اصلی خود تحت کنترل و حسابرسی قرار داده نمی شوند و تنها شرکت در این شرایط موظف به ارائه حسابرسی و گزارشات مربوط به فعالیت های اجتماعی خود است که مربوط به جامعه می شود و در واقع مسئولیت اجتماعی شرکت است.

این سه فعالیت ، فعالیت های مدیریتی جداگانه ای هستند که در اصول فرآیندی با هم مرتبط شناخته می شوند و در واقع با هر در ارتباط و وابسته هستند. همه این موارد به رفتار  اجتماعی مسئولانه شرکت کمک می کند و در نهایت فعالیت ها و اقدام های شرکت ها و سازمان ها که تاثیرات اجتماعی دارد را اندازه گیری می کند .

شرکت ها و سازمان ها در فعالیت های saar برای نیازهای ارتباطی مشارکت می کنند، در نتیجه مشارکت بهتر ذینفعان و کمتر شدن نگرانی افشاگرانه CSR برای شرکت های چند ملیتی (MNCs ) باعث می شود که رقابت های جهانی و چالش هایی که با آن مواجه هستند رشد کند.

این جنبه از تئوری مدیریتی با عنوان یک نتیجه از مسئولیت مدیران نیاز به ایجاد و تعیین ابزارهای مفیدری در خصوص سیاست های CSR برای شرکت های چند ملیتی دارد که بتواند شرکت را برای زنده ماندن در کشوهای دیگر آماده و موفق کند.

دونالدسون (1984- نقل شده در سوچی 2007: 359 ) شرکت های چند ملیتی یا MNCs را به عنوان شرکت ها یا آژانس های اخلاقی توصیف می کند که باید مدیران در هنگام تصمیم گیری در شرکت ها ارزش های اخلاقی جامعه را هم در نظر داشته باشند و تجزیه و تحلیل کنند که یان به معنایی فراتر از به دست آوردن حداکثری سود است.

منطق CSR برای شرکت های چند ملیتی نیز از این واقعیت تبعیت می کند که بسیاری از درگیری های فرهنگی که شرکت ها با آنها مواجه هستند و در واقع کارفرمایان با آن روبه رو می شوند مبتنی بر اعتراضات، تظاهرات، تحریم ها، اعتصاب ها و سایر اقدامات منفی است که علیه کارفرمایان در آن جامعه انجام می شود.

پاسخ دهی به این نوع اقدامات فرهنگی نیازمند ایجاد دستورالعمل ها و روش هایی است که با فرموله کردن این برخورد ها راه های مقابله با آن را هم بررسی و در نظر داشته باشند که این باید در اولویت های هر شرکت چند ملیتی یا MNCs در نظر گرفته شود.

با این حال موفقیت این نوع استراتژی ها و برنامه ریزی ها بستگی به انتظار مشتری ، شهرت شرکت و همچنین سطح اعتماد، پذیرش و همکاری  نشات گرفته از جامعه ذینفعان و جامعه کارگران دارد.

نظریه های مدیریتی نیز به شدت به نظریه های سیاسی بر مفوه سازی گریگا و مله ( 2004 )  که توسط وود و لدسون ( 2002 ) و همچنین دیتوماسی ( 2008 )  تایید و مورد پذیرش واقع شده است ، وابسته است. آنها تاکید می کنند که مسئولیت اجتماعی کسب و کار ها  از میران قدرت اجتماعی که در یک شرکت ایجاد شده است تشکیل می شود و ناشی می شود و شرکت به عنوان یک شهروند با مشارکت خاص در جامعه در نظر گرفته می شود و باید مسئولیت ها و فعالیت های خود را در جامعه مشخص و انجام دهد.

منشا قدرت سیاسی CSR در اصل در ابتدا با ایده دیویس (1960 ) پایه گذاری و پیشنهاد شد، وی اعتقاد داشت که تجارت و بیزینس یک فعالیت و رویکرد اجتماعی است و باید از قدرت مسئولیت پذیرانه در قبال جامعه هم در شرکت بهره گرفته شود. وی همچنین اعتقاد دارد که از عوامل اصلی قدرت شرکت ها، داشتن قدرت اجتماعی هم در داخل و هر در خارج شرکت ها است.

بعدا دیتوماسی (2008) مدعی شد که استراتژی هایی که شرکت ها برای اتخاذ تصمیم های خود برای هماهنگی و همخوانی با سیاست های CSR مد نظر قرار می دهند ، بخشی از ساختارهای سیاسی داخلی سازمان است که خود را در جامعه داخلی و یا جامعه ای که فعالیت های شرکت در آن انجام می شود نشان می دهد و تاثیرات داخلی بر محیط جامعه داخلی دارد.

نظریه هیا سیاسی بعدی نشان می دهد که ارتباط بین فشارهای جهانی شدن اقتصادی ، احساس و خواست شرکت ها، ساختارهای سیاسی داخلی کشورهایی که شرکت ها در آن وجود دارد و سیاست های CSR با هم مرتبط هستند.

نظریه های مدیریتی همچنین توسط نظریه های یکپارچه سازی گریکا و مله ( 2004) پوشش داده می شود، بدین معنی که در سیاست های یکپارچه سازی این دو نیز مسئولیت های عمومی و عملکرد های اجتماعی شرکت ها نیز به خوبی دیده شده  و پوشش داده شده است.

مسئولیت های عمومی بر قوانین و مقررات و شاخصه ها و خواسته های سیاسی یک کشور وابسته است که تمامی این سیاست ها به عنوان مرجع اصلی فعالیت های شرکت در جامعه مد نظر قرار می گیرد و بر روی آن تاثیر می گذارد، در حالی که عملکردهای اجتماعی یک شرکت به دنبال مشورعیت اجتماعی مرتبط با مسئال اجتتماعی در یک جامعه تعریف می شود. منظور داشتن فعالیت مشروع و قابل پذیرش توسط جامعه است.

تئوری ارتباطی

تئوی یا نظریه ارتباطی بر روابط محیطی پیچیده شرکت ریشه دارد. همانگونه که از اصطلاح و معنی این نوع ارتباط مشخص است ، ارتباط بین شرکت و محیط  نیازمند بر تمرکز بر تجریه و تحلیل CSR  یا فعالیت های اجتماعی شرکت دارد. همانگونه که در جدول شماره 1 نشان داده شد نظریه ارتباطی به چهار زیر گروه نظریه تقسیم می شود :

• تجارت و جامعه
• رویکرد مشارکت کارکنان
• تابیعت شرکت
• قرارداد اجتماعی

تجارت و جامعه و یا کسب و کار و جامعه معنای مشخصی دارد و آن هم یعنی انجام کسب و کار در جامعه می باشد که در آن CSR به عنوان تعامل بین دو نهاد خود را نشان می دهد.

 یکی از شاخص های CSR  توسعه ارزش های اقتصادی در یک جامعه است. یکی دیگر خود افراد هستند که تاثیر تصمیمات و اقداماتشان بر کل نظارم اجتماعی تاثیر گذار است. مسئولیت اجتماعی بازرگانان و یا تجار  در قالب یک رابطه کلی بیان می شود که نیاز به انعکاس میزان قدرت اجتماعی آنها دارد.

تئوری ارتباطی 

رویکرد مشارکت کننده به عنوان یکی از استراتژی هایی شناخته می شود که در راستای بهبود مدیریت شرکت های توسعه یافته به کار گرفته می شود و در ضمن به عنوان راهی برای درک واقعیت به منظور مدیریرت رفتار اجتماعی مسئولانه در یک شرکت تعریف می شود.

رویکرد ذینفعان نیز شرکت را به عنوان یک شبکه متصل به منافع متفاوتی در نظر می گیرد که در آن خوداموزی و ایجاد اجتماعات متقابل تعریف و درک می شود و اهمیت پیدا می کند  و افراد در واقع به طریقی مشخص شده رفتار می کنند.

بر اساس تجزیه و تحلیل گریگا و مله (2004) رویکرد مشارکت کارکنان هم در تئوری های یکپارچه و هم در تئوری های اخلاقی وجود دارد، جایی که در آنها بر ادغام خواسته های اجتماعی از شرکت تاکید می شود و دوم اینکه هدف انجام کار در واقع هدفی درست در راستای دستیابی به یک جامعه مطلوب می باشد.

این موضوعات توسط کارهای میچل ، ایگل و وود (1997) هم تایید و پشتیبانی می شوند و در واقع آنها نیز بر تعامل ذینفعان تاکید دارند. همچنین در کار فریمن و فیلیپس (2002) نیز بر این واقعیت تاکید شده و وظایف را وظایف امانتی توصیف می کنند که سهامدارن در یک شرکت باید انجام داده و امانت دار باشند.

مقولهتابعیت شرکت در نظریه ارتباطی کاملا به نوع جامعه ای که شرکت در آن فعالیت دارد اشاره و بستگی دارد.  در واقع این خود یک مسیر است که ممکن است شرکت در طول این مسیر مسئولانه برخورد و رفتار کند. در واقع اساسا این وضوع به رابطه شرکت با ذینفعان خود تفسیر می شود و نوع رابطه شرکت با ذینفعان را مشخص در مسیر توسعه مشخص می کند از این رو شرکت باید مرتبا در حال جستجوی راه هایی برای تعامل و تعهد با طرف دوم باشد.

بر اساس تجزیه و تحلیل گاریگا و مله (2004) تابعیت شرکت یک رویکرد است که تحت نظریه های یکپارچه و سیاسی استفاده می شود و این نظریه را افرادی مانند سوانسون (1995) و وود و لوگسان (2002) نیر پذیرفته  و تاکید شده است.

در نهایت نظریه قرارداد اجتماعی در گروه ارتباطی به موضوع اساسی توجیه اخلاق  فعالیت های اقتصادی شرکت اشاره دارد و در واقع نظریه قرارداد اجتماعی به عنوان مبنایی نظری برای تحلیل روابط اجتماعی شرکت با جامعه است.

از این رو CSR از مشروعیت اخلاقی شرکت در جامعه حاصل می شود و برای شناخت CSR یک شرکت و باید اعمال و فعالیت های اجتماعی یک شرکت و نحوه مشارکت و رفتار شرکت در جامعه را تجزیه و تحلیل کرد. در تجزه و تحلیل گاریگا و مله (2004) نظریه قرار داد اجتماعی در زیر گروه نظریات اخلاقی دسته بندی شده است که می توان برخی از رویکرد های آن را حقوق جهانی (UN Global Compact, 1999 ) و توسعه پایدار (WCED, 1987; Korhonen, 2003 ) دانست.

هر دو روش CSR بر سه اصل حقوق بشر، حقوق کار و احترام به محیط زیست پایه گذاری شده اند. بنابراین نتیجه گیری مختصری از سه گروه نظریات CSR را می توان به شرح زیر دانست:

• نظریه سودمندی یا سودمند گرایی: این نظریه بر دیدگاه های فردی با مکانیسم شرکتی ساده شده است ، از دیدگاه مدیریتی بسیار راحت قابل سازماندهی و اندازه گیری است و روابطی مبتنی بر ارزش ها و البته وابستگی بین شرکت با جامعه را پوشش می دهد. تخصیص مسئولیت به ترتیب نظریه ها، نظام اقتصادی، شرکت و نوع ارتباطات آن است.

این نتیجه گیری را می توان بواسطه یک مفهوم دیگر که مفهوم چندان دوری هم از CSR نیست بیشتر توضیح داد و تقویت کرد که در آن نظریه ها به یک ابزار سازمانی ، سیاسی و یکپارچه و ارزش ها گروه بندی می شود.

• تئوری یا نظریه ابزاری به دستیابی به اهداف اقتصادی با تمرکز بر فعالیت های اجتماعی تاکید دارد، در واقع تمرکز سیاسی بر استفاده مسئولانه از قدرت کسب و کار در عرصه سیاسی، یکپارچه سازی به تمرکز بر تلفیق و یکپارچه سازی مسائل مربوط به مدیریت ، مسئولیت عمومی و مدیریت ذینفعان و عملکرد شرکت تاکید دارد.
• و همچنین نظریه اخلاقی بر استراتژی دستیابی به یک جامعه مطلوب و خوب تاکید دارد

در بخش زیر و در ادامه در مورد اهمیت توسعه جامعه و نقش CSR در توسعه جامعه بر اساس زمینه های مختلف در سراسر جهان بحث خواهیم کرد. نقش CSR اساسا برای درک آنچه جامعه از برنامه های مختلف CSR به دست می آورد مشخص می شود.

نقش CSR در توسعه جامعه

معنی توسعه جامعه

اول از همه باید جامعه را گروهی از افراد که بصورت کلی یک هدف مشترک را به اشتراک گذاشته اند تعریف می شود که وابسته به تحقق نیازهای خاص می باشد ، این جامعه در محیطی نزدیک به هم زندگی می کنند و به صورت منظم و سازماندهی شده با هم تعامل دارند.

در این جامعه از همه اعضا جامعه انتظارات مشترکی وجود دارد و هر یک در قبال جامعه مسئولیت هایی دارند که این مسئولیت ها از همان انتظارات نشات گرفته است.

در این گروه هر یک از شخصت های جامعه محترم شمرده شده و از دیگر افراد جامعه بصورت یک فرد واحد مشخص شده اند.  در این اجتماع یک حس جامع یا همان جامعه وجود دارد که به عنوان احساس همکاری ، تعهد به رفاه گروه، تمایل به ارتباط آشکار و مسئولیت در برابر سایر اعضا گروه و همچنین مسئولیت در قبال خود فرد تعریف می شود.

مهم تر از همه اینکه ، رهبران جامعه مسئولیت موفقیت هر رویداد اجتماعی را بر عهده دارند و باید بر اساس نیازهای جامعه و احساسات فردی اقدام کنند. رهبران جامعه افرادی هستند که تلاش می کند  تا سایر افراد جامعه را تحت تاثیر قرار دهند تا افراد آمادگی پذیرش مسئولیت اقدامات خود، دستاوردهای انها و رفاه اجتماعی را به عهده بگیرند.

توسعه جامعه که به عنوان CD (Community development ) تعریف می شود اشاره به ابتکارات انجام شده توسط گروه با جامعه، با مشارکت با سازمان های بین المللی و خارجی و به منظور تقویت افراد و گروه های مردم با انجام فعالیت هایی مانند ایجاد مهارت های لازم برای تغییر جامعه در این گروه ها دارد.

این مهارت ها اغلب در مورد استفاده از منابع محلی و ایجاد قدرت سیاسی از طریق تشکیل گروه های اجتماعی بزرگ که همگی دارای یک دستور کار مشترک هستند تمرکز دارد. توسعه دهندگان جامعه و یا همان مدیران و مسئولان باید باید تمام معیارهای مورد نیاز و اینکه چگونه با افراد کار کنند و چگونه بر موقعیت های جوامع در بستر نهاد های اجتماعی بزرگ تاثیر بگذارند را بشناسند و درک کنند.

CD روند توسعه جوامع فعال و پایدار بر اساس عدالت اجتماعی و احترام متقابل است. این مسئله در مورد تاثیر گذاری بر ساختارهای قدرت یک جامعه برای حذف و مدیریت موانع موجود نیز تاکید دارد که این موانع معمولا مانع از مشارکت مردم در مسائل مربوط به زندگی خود می شوند.

کارگران یک جامعه کار مشارکت مردم در روند بهبود را تسهیل می کنند.  آنها ارتباط بین جوامع را به همراه توسعه سیاست های و برنامه های گسترده تر که برنامه ریزی شده یا نشده اند را آماده می کنند.

 CD  ارزش های عدالت، برابری ، پاسخگویی، فرصت ، انتخاب، مشارکت، دو گانگی، تاثیرات متفابل و یادگیری مداوم را در واقع بیان می کند. در هسته و مرکزیت CD باید بر موضوعات آموزش ، توامند سازی و تقویت جامعه تاکید شود. (Federation of Community Development Learning, 2009 ) ( فدراسیون آموزش توسعه جامعه : 2009)

معنی توسعه اجتماعی 

CD یا توسعه اجتماعی یا جامعه ترکیبی از فرآیند ها، برنامه های ، استراتژی ها و فعالیت هایی است که جامعه را به نسبت و در مقایسه با توسعه اقتصادی که نوعی بازاریابی متناسب با پتانسیل های رشد به دنبال آن تلاش هایی محلی برای ایجاد فرصت های رشد است ، پایدارتر می کند.

کل مجموعه رویکردهای عملیات توسعه اجتماعی ممکن است یک ساختار و فرم تخصصی برای رسیدگی ، هماهنگی  و ایجاد زیر ساخت های اجتماعی برای یک مکان تعریف می شود و در نظر گرفته می شود.

CD ممکن است به عنوان یک فرآیند چالش برانگیز برای شرایط متناقض و نامطلوب و غیر قابل قبول و زیر ساخت هایی که کیفیت زندگی را در مکان زندگی مردم و کار مردم شناخته شود که در ممکن است تاثیر منفی بر آنها داشته باشد. اما برای جوامع و مکان هایی که تمامی طبقات جامعه و شهروندان بصورت یکپارچه و همبسته زندیگی می کنند توسعه اجتماعی بهترین کار ممکن می تواند باشد(Community Glossary, 2009 ).

می توان مفهوم گسترده توسعه اجتماعی یا همان CD را بر اساس تعریف سازمان ملل متحد ( سازمان ملل متحد، 1971 ) ارائه کرد. این سازمان CD را تلاش سازمان یافته کلیه افراد یک جامعه به منظور حل مشکلات جامعه خود بدون دریافت کوچکترین کمک و یا با کمترین کمک از سازمان های خارجی تعریف می کند.

سازمان هیا خارجی عبارت از سازمان های دولتی و غیر دولتی و حتی شرکت هایی از انواع و اندازه های مختلف را شامل می شوند مانند شرکت های کوچک و بزرگ و متوسط (SMEs ) و حتی چند ملیتی (MNCs ) . در نتیجه تعریف سازمان ملل متحد از CD یا توسعه اجتماعی  بر روی خلاقیت و اعتماد به نفس در جامعه برای به دست آوردن اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تمرکز و تاکید دارد اما نه مانند نقش CSR که تمامی انواع شرکت های تجاری را در بر می گرفت.

در رابطه با مردم تعریف CD اساسا شامل فرآیند های آموزشی و سازمانی می شود. یکی دیگر از اصطلاحات مرتبط با CD، کار در جامعه است،  کار در جامعه در واقع مشارکت مردم آن جامعه در موضوعاتی است که بر زندگی آنها تاثیر می گذارد و بر ارتباط بین افراد و گروه ها و موسساتی که تجربه روزمرده آنها را شکل می دهند ، تمرکز دارد.

در اصل این  فرآیند یک فرآیند تکاملی است که تمامی تجارب جمعی و فردی را شامل می شود.  در این مفهوم باید همکاری برابر بین همه کسانی را که درگیر یک جامعه هستند به منظور به اشتراک گذاشتن مهارت ها، آگاهی، دانش و تجربه به منظور ایجاد تغییر را مورد نظر قرار داد.

این می تواند در هر دو مرحله و هر نوع جوامعی مورد توجه قرار بگیرد، هر زمان که مردم یک جامعه با همدیگر به منظور شناسایی آنچه که مربوط به آنها و زندگی آنها می شود همکاری داشته باشند و در مورد مسائل مختلف ابراز نگرانی مشترک داشته باشند می توان گفت جامعه به سمت توسعه اجتماعی در حال پیشرفت است.

هدف کلیدی در این رویکرد آن است که جوامعی که در معرض ضعف و نا توانی قرار دارند بتوانند با  هم و بصورت جمعی کار کنند تا نیاز ها و حقوق خود را شناسایی کنند، اهداف خود را مشخص کنند و اقدام لازم را در چهارچوب دموکراتیک و با رعایت نیازها و حقوق دیگران برای به دست آوردن مطلوب مورد نظر انجام دهند. کار جامعه به تشخیص نیازهای جشن، تنوع و قدردانی از تفاوت های میان قومی و اجتماعی جامعه نیز اهمیت می دهد و هیچگونه نژاد پرستی و قومیت گرایی در آن دیده نمی شود و تمامی جشن ها و مراسم قومیت های مختلف به رسمیت شناخته می شود.

اهداف مشترک CSR در توسعه اجتماعی یا جامعه از دیدگاه معنای فوق CSR غیر قابل انکار است و در صال CSR به بسیاری از مفاهیم در جامعه و همچنین مفاهیم مرتبط با CD مرتبط می شود.

بر اساس گزارش تاورز پرین در سال 2009 (Towers Perrin (2009)  ) ، CSR سومین فاکتور و عنصر مهم جهت دهنده به تعامل کارکنان بصورت کلی است. برای مثال در ایالات متحده آمریکا ، وضعیت سازمان در جامعه به عنوان دومین عنصر جهت دهنده تعامل کارکنان شناخته می شود و شهرت شرکت بریا مسئولیت های اجتماعی نیز در میان ده عامل برتر جهت دهنده تعامل کارکنان شرکت شناخته می شود.

نقش CSR در CD مد نظر گرفته شده در این مقاله هر گونه منافع مستقیم و غیر مستقیم جامعه به عنوان نتیجه و خروجی تعهدات اجتماعی شرکت ها به جامعه و سیستم اجتماعی را شامل می شود.

نقش های عمده CSR در CD را می توان به شرح ادامه توضیح داد:

• برای به اشتراک گذاشتن پیامد های منفی در نتیجه صنعتی شدن.

این موضوع نیازمند افزایش تمرکز وجدانی در محیط های کاری است که با توجه به رویکرد بیشتر به فرآیند های اخلاقی کسب و کار قابل دستیابی است. به عنوان مثال با جریمه بیشتر برای وسایل نقلیه بزرگتر دارای اضافی بار که به جاده های آسیب می زند می توان شاهد کاهش بار خودرو ها و وسایل نقلیه کوچک تر هم بود ( ویکی پدیا، 2009 ). با انجام این کار صاحبین وسایل نقلیه کوچک تر با کاهش سهم مالیات و عوارض خود باعث خواهند شداین پول به منظور استفاده های سازنده تر و موثر تر به چرخه مالی جامعه دوباره هدایت شود.

• روابط نزدیک تر بین شرکت ها و جامعه

از طریق CSR ، لزم وجود شرکت ها در نظام اجتماعی به درکی فراتر از این موضوع خواهد رسید که تنها به منظور محلی برای استخدام و تولید کالا و خدمات هستند.

 در واقع با ایجاد روابط نزدیک تر بین شرکت ها و جامعه  این دو می توانند روابط بهتری با  هم ایجاد کنند و شرکت و جامعه در صلح و آرامش با هم باقی بمانند.  این یک سرمایه اجتماعی است که در توسعه جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است و ضروری است.

• کمک به استعداد ها

سازمان ها و شرکت هایی که دارای شهرت خوبی در CSR هستند می توانند از وضعیت مطلوب خود بهره مند شده  و درخواست های تجدید نر و غیره خود را به عنوان یک کارفرما جذاب تقویت کنند و تعهدات خود را به عنوان بخشی از پیشنهاد های ارزشمند خود  برای شرایط مناسب و دارای پتانسیل ارائه دهند و از شانس بالاتری بهره مند شوند.

همچنین مشخص شده است که وقتی کارکنان تعهد سازمان هود را با رفتار اجتماعی مسئولانه تر مشاهده می کنند، آنها هم تمایل دارند که نگرش مثبت تر و بهتری در زمینه های مختلف اجتماعی داشته باشند و در این راستا عملکرد بسیار مطلوب تری دارند.

آنها بر این باور خواهند بود که سازمان هایشان خدمات عالب به مشتریان را به رسمیت می شناسند و در ازا آن پاداش دهی می کنند ، خیلی سریع نسبت به مرتفع نمودن مشکلات مشتریان خود و حل و فصل کردن نگرانی های آنها اقدام می کنند و بواسطه افرادی که در مقام مدیریت ارشد یک شرکت هستند به بهترین وجه نسبت به مشتریان عمل  و رفتار می کنند و شرکت را هدایت می کنند.

در این شرایط اعتماد به مدیریت ارشد شرکت در سایر حوزه ها نیز بالاتر خواهد رفت و در این شرایط کارکنان شرکت های بزرگ به خاطر داشتن مسئولیت های اجتماعی بالاتر خود را برتر می دانند.

 به عنوان مثال اگر تعدادی از کارکنان درک کنند که مدیریت ارشد سازمان از ایده ها و روش های جدید انجام کار حمایت می کند ، به درک بهتری از سازمان خود خواهند رسید  و اعتماد و وفاداری و حتی مشارکت بهتری در سازمان از خود نشان خواهند داد.

در نتیجه ارتباط موفقیت شرکت در بازار را می توان اغلب تحت تاثیر ظرفیت نوآوری و درک کارکنان نسبت به سازمان و جایگاه سازمان و البته فعالیت های سازمان توصیف کرد. این خود عاملی بریا جذب و حفظ استعداد ها است.

در ارتباط با CD ، می توان اینگونه توضیح داد که داشتن درک مناسب و خوب کارکنان نسبت به شرکت خود باعث خواهد شد که این درک در جامعه توسعه پیدا کند و شرکت در جامعه به عنوان یک دارایی اقتصادی بسیار ارزشمند  مورد توجه قرار خواهد گرفت.

4- نقش انتقال تکنولوژی (TOT )

وجود روابط نزدیک تر در انتقال تکنولوژی یا TOT در بین MNC ها  و شرکت های یک جامعه به کمتر شدن نگرانی در مورد CSR و جامعه در کشورهای میزبان کمک می کند. MNC به شرکتی اطلاق می شود که دارای امکانات و دارایی هایی در حداقل یک کشور به غیر از کشور اصلی خودش است.

چنین شرکت هایی ادارات و یا کارخانجاتی نیز در کشورهای دیگر دارند و معمولا دارای یک دفتر مرکزی نیز هستند که در این دفتر امور مدیریت جهانی این دفاتر با هم انجام می شود. بنگاه های چند ملیتی بسیار بزرگ معمولا دارای بودجه هایی هستند که از بسیاری از کشور های کوچک هم بیشتر است.

بارتون (2007 ) بر سه مکانیزم انتقال تکنولوژی بین المللی تمرکز دارد: جریان منابع انسانی، جریان پشتیبانی تکنولوژی بخش عمومی و جریان تکنولوژی خصوصی از طرف MNC ها به منظور توسعه کشور.

او به منظور تحرک بیشتر در جهان و جهانی شدن سازمان های علمی جهان داشتن منطق اقتصادی  برای سرمایه گذاری در پژوهش های بخش دولتی در کشورهای توسعه یافته را مورد استدلال قرار می دهد.

 از طریق TOT و همچنین با همراهی CSR ، جامعه هدف به جنبه های مختلف توسعه و بازاریابی محصول مانند قیمت کمتر و کیفیت بالاتر و کاهش نگرانی برای سلامتی مردم دست خواهد یافت.

5- CSR به محافظت از محیط زیست کمک می کند.

برای مثال برخی از بزرگترین شرکت های دنیا تعهدات بسیار قابل توجهی در مورد CSR داشته اند، و اقداماتی را انجام داده اند که با هدف کاهش اثرات زیست محیطی صورت گرفته است.

 این شرکت های معتقدند که عملکرد مالی و محیط زیستی می تواند با هم کار کنند تا بتوانند رشد شرکت و شهرت اجتماعی را با هم به دست بیاورند. این نوع نگرش می تواند به افزایش ارزش های سازمانی برای کارمندان و علاقه بیشتر آنها به فعالیت های شرکت در راستای حرکت به سمت محیطی سبز شود ( Towers Perrin, 2009)

شعار ” ما زمین را سرسبز می کنیم” توسط برخی از MNC ها در مالزی ایجاد شده است، این شرکت ها با ساخت زمین های گلف بسیار بزرگ در مجاورت مناطق مسکونی  خود را حامی محیط سبز می نامند و این یکی دیگر از ابتکارات CSR است که برای حفاظت از محیط زیست ضروری است.  بسیاری از سازمان های غیر انتفاعی نیز بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در امر یادگیری و حمایت از محیط زیست با رویکرد CSR وارد شده اند و اقدامات خود را در این مسیر انجام می دهند.

به عنوان مثال یکی از این شرکت ها را می توان شرکت دوستان زمین (Friends of the Earth ) دانست، که تاثیرات فعالیت های محیط زیستی برخی از شرکت های MNC را هایلایت می کنند و یا برخی از کمپین ها را به منظور حفاظت از محیط زیست راه اندازی می کنند.

دیگر شرکتی که در این حوزه فعالیت می کند شرکت ماموریت صلح سبز (Green Peace mission ) است که نمونه دیگری از ابتکارات ایجاد شده در راستای CSR است که راه هایی راب ه جامعه و شرکت ها برای حفظ حقوق دوم خود که همان داشتن محیط سالم است ارائه می دهد.( Wikipedia, 2009)

شرکت ماموریت صلح سبز یک سازمان مبارزاتی مستقل جهانی است که به تغییر نگرش و رفتار ،نگهداری و حفاظت از محیط زیست و ترویج صلح از طریق بسیاری از راه ها اقدام می کند ، یکی از این موارد مبارزه برای کشاورزی پایدار و محیط زیست انها با تشویق اقدامات کشاورزی در زمینه های اجتماعی و محیط زیستی است. شرکت صلح سبز از اقدامات مستقیم تا لابیگری و تحقیق و جستجو برای دستیابی به اهداف مختلف را در فرآیند کاری خود دارد.

 این سازمان غیر دولتی  با نفوذ گسترده در 42 کشور مختلف جهان دفاتر ملی و منطقه ای دارد که عمدتا در استراتژی های مشترک کمپین های جهانی در محدودده جامعه محلی مستقل فعالیت دارد.

6- CSR برای پایبندی به حقوق بشر شرکت ها است.

سازمان ملل متحد موضوعی به نام Global Compact یا فاکتور جهانی را راه اندازی کرده است  که در واقع این ابتکار عمل برای متقاعد کردن شرکت های بین المللی برای پذیرش اصول جهانی در زمینه حمایت از حقوق بشر( UN Global Compact, 2009) می باشد.

در اصل این فاکتور جهانی سازمان ملل متحد ، بزرگترین مجوز شرکت های بزرگ جهان و یک سیاست استراتژیک کسب و کار است که شرکت ها را متهعد به هماهنگ سازی عملیات و استراتژی های خود در زمینه حقوق بشر در راستای کار و محیط زیست می کند.

 با انجام این کار ، کسب و کار خود به عنوان عامل اولیه برای رونق جهانی شدن می تواند از پیشرفت های بازارهای جهانی، تجارت و تکنولوزی و ابعاد مالی اطمینان حاصل نماید تا بدین وسیله به رشد اقتصاد و جامعه در همه نقاط جهان کمک شود.

هرگز تا قبل از این چنین اهدافی برای جامعه بین الملل و دنیای کسب و کار وجود نداشت. اهداف مشترکی مانند بازار ساخت و ساز، مبارزه با فساد، حفاظت از محیط زیست و تامین اجتماعی که منجر به مشارکت بی سابقه و همچنین باز بودن درب میان کسب و کارها، دولت، جامعه مدنی و کار و البته سازمان جهانی مانند سازمان ملل متخد شده باشد.

این درک فزاینده در حال رشد، نشان دهنده رشد قرارداد جهانی شدن است که امروزه به عنوان بزرگترین ابتکار شهروندی و پایداری شرکت ها در جهان محسوب می شود. در این طرح امروزه بیش از 4700 شرکت و سهامدار از 130 کشور جهان حضور دارند.

7- وابستگی بین شرکت ها و جامعه

ارتباط نزدیک بین شرکت و جامعه یکی دیگر از جنبه های نقش CSR در CD است. زیرا در دراز مدت می تواند باعث ایجاد توسعه پایدار شود. به عنوان مثال این فرآیند را می توان در شرکت شل و مشارکت این شرکت در دره فلور یا دره گل در افریقای جنوی و مارکس و اسپنسر در افریقا مشاهده نمود.

 پروژه CSR به سازمان های محلی و جوامع فقیر کمک می کند که این قطعا باعث توسعه پایدار جامعه  خواهد شد (ویکی پدیا: 2009 )

8- برنامه CSR می تواند کمکی برای کاهش فقر در جامعه باشد

مثلا یک برنامه واقعی در مالزی برنامه Bersamamu TV3 است که توسط شرکت SFSB یا Syarikat Faiza Sendirian Berhad که یک شرکت سرمایه گذاری محلی است به درخواست دولت برای کمک به فقر و فقیر و بهبود معیشت آنها راه اندازی شده است(SFSB, 2009 ). این شرکت در اصل از رسانه محلی TV3 برای تبلیغ و حمایت از مخاطبان خود حمایت می کند.

این برنامه تلویزیونی  واقعیت هایی را از زندگی فقرا ، افراد بیچاره و بدبختی هایی که برای بقا و ادامه زندگی با آن مواجه هستند را نشان می دهد و بر روی آن متمرکز می شود. هر خرید از محصولات تولیدی Faiza درصدی از این خرید به صندوق تبونگ متعلق به Bersamamu TV3 تخصیص داده می شود .

 در نتیجه از طریق این نوع همکاری ها ممکن است شرکت های دیگر برای کمک به ملت های دیگر در راستای کاهش فقر و به دنبال آن توسعه جامعه اقدام نمایند.

9- برنامه CSR در جمع اوری داده ها برای عملکرد بهتر دیگر سازمان های عمومی کمک می کند.

به عنوان مثال در ایالات متحده امریکا شرکت هیا اینتل و آی بی ام ( نمونه هایی از شرکت های  بسیار بزرگ ICT) با اداره کردن دوربن هایی با توانایی پردازش ویدئو در مناطقی که میزان جرم و جنایت بالایی دارد به ادارات پلیس  کمک می کنند تا اطلاعات لازم را جمع اوری و پردازش نموده و از آنها استفاده کند.

شرکت اینتل همچنین ابتکاراتی را برای آموزش جوامع محلی در مورد چگونگی استفاده از تکنولوژی برای جلو

گیری از جرم و یا حداقل استفاد هاز این تکنولوژی ها به منظور شناسایی متهم به جرم انجام می دهد (CSR@Intel, 2009 ). این تنها دو نمونه از شرکت های فناوری اطلاعات هستند که از سیاست های CSR پیروی می کنند که هر دو به سود جامعه و حمایت از اهداف تجاری هستند.

10- کمک به پایداری اهداف سازمانی

در اروپا و بسیاری دیگر از کشورها به غیر از ایالات متحده ، شرکت های مختلف سال های زیادی است که نقش اجتماعی خود را بر عهده گرفته اند و اغلب این موضوع نشانه پایداری شرکت ها است. اتحادیه اروپا نیز چهارچوب پایدرای سازمانی را توسعه داده است و باعث ایجاد یک مجموعه مترقی از اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی  برای شرکت ها در راستای دستیابی به آن شده و شرکت ها همواره در این مسیر مورد تشویق قرار می گیرند.

به عنوان مثال شرکت در Towers Perrin (2009) روشی اتخاذ شده تا بر اساس آن دیدگاه کارکنان در مورد شیوه های کسب و کار پایدار ( SBP) شناسایی و توسعه داده شود. این شیوه ها نشان دهنده تعهد یک شرکت به رفتار اخلاقی ئو  کمک به توسعه اقتصادی است، در حالی که بهبود کیفیت زندگی نیروی کار و اعضا خانواده آنها و در کنار آن بهبود جامعه محلی و جامعه بزرگ تر نیز در بر گرفته می شود.

شاخص های Towers Perrin به طور خاص پنج حوزه را پوشش می دهند:

• آگاهی و اهمیت درک موضوعات در میان کارکنان
• رفتارهای پایدار کارکنان
• عملکرد اجتماعی و ارتباطی کارکنان
• عملکرد محیطی کارکنان
• عملکرد اخلاقی و قانونی کارکنان.

مهارت های مورد نیاز مدیران CSR در توسعه جامعه

موفقیت CSR هم به عوامل داخلی و هم عوامل خارجی بستگی دارد و توسط این دو تعیین می شود. ملاحظات اقتصادی و فرهنگی  شرکت از جمله فرهنگ مدیر عامل و کارکنان و تاثیرات اخلاقی را می توان از دسته عوامل داخلی دانست . در حالی که عوامهل خارجی مطابق با الزامات قانونی و تاثیرات تکنولوژیکی  و حتی فرهنگ ملی یک کشور مشخص می شوند( Bichta, 2003 ).

مهارت هایی که مدیران CSR به دست می آورند عمدتا ازدر داخل فاکتورهای داخلی یا عوامل داخلی قرار دارند اما این فاکتورها نقش بسیار مهمی در  موفقیت این مدیران به ویژه در راستای کمک به جامعه را دارند.

از آنجا که تخصص و حرفه CSR به عنوان یک تخصص بسیار جدید شناخته می شود ، نیازمند مهارت ها و دانش سایر تخصص های مرتبط با خود برای انتقال به این نوع مدیریت مانند مدیریت محیط زیست، اخلاق تجاری، توسعه جامعه و تویعه منابع انسانی ارزشمند است.

تعیین مهارت های خاص برای مدیران CSR به دلیل نقش های متنوع و طیف وسیعی از رشته های مرتبط بسیار دشوار است. با این حال بر اساس تجارب به دست آمده در اتحادیه بریتانیا (UK ) در حوزه مدیریت CSR (Career Service, 2009 ) سه زمینه اصلی برای مدیران CSR مورد نیاز است.

مدیران CSR نیازمند مهارت های تجاری، مهارت های منابع انسانی و مهارت های فنی هستند.

مهارت های تجاری شامل ایجاد بینش، مهارت های ارتباطی، تصمیم گیری، آگاهی تجاری، فناوری اطلاعات، نوآوری، آگاهی راهبردی، رهبری و حل مسئله می باشد.

مهارت های افراد یا منابع انسانی به سازگاری افراد و همدلی آنها می پردازد و پوشش می دهد ، مهارت افراد را در سطح جامعه توسعه می دهد، تاثیر گرفتن از جامعه بدون قدرت نمایی را می آموزد، یکپارچگی ، آگاهی سیاسی، نوع دوستی، داوطلب بودن و یادگیری و غیره نیز از این دست مهارت ها هستند.

در نهایت مهارت های فنی شامل تخصص فنی، درک ارزیابی و اثرات، گفت و شنود با ذی نفعان، رعایت حقوق بشر و درک پایداری در جامعه را در بر می گیرد.

بر اساس گروه بندی مهارت های بالا ، مدیران CSR باید دارای شش مهارت اصلی باشند.  آنها  باید جامعه را درک کنند و آن را توسعه دهند، ظرفیت های سازمان را توسعه دهند، کسب و کار با به سمت گرایش هایی غیر از کسب سود سوق دهند، با ذینفعان روابط درست داشته باشند و نهایتا مشارکت استراتژیک، مشارکت اجتماعی و بهره برداری از تنوع جامعه را بشناسند.

از این رو مدیران CSR طیف وسیعی از گزینه های حرفه ای مانند بازاریابی، منابع انسانس، ایمنی و بهداشت، مدیریت محیط زیست، سرمایه گذاری اخلاقی، روابط عمومی، علم اخلاق، توسعه منابع اجتماعی و تحقیقات اجتماعی را نیاز دارند.

نتیجه گیری و پیامد های پژوهشی

در طول این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که CSR در مورد همکاری های کسب و کار، دولت و جامعه مدنب با دیدگاه دستیابی به وشعیتی برد برد است که در آن هر سه نهاد منافع خود را به دست می آورند. از دیدگاه اجتماعی CSR باید از جامعه سود ببرد ، زیرا جامعه ساختار بسیار پیچیده ای دارد و از افراد با سطوح مختلف و دیدگاه های متفاوت تشکیل شده و نیاز به کنترل منابع  به صورت فیزیکی و غیر مستقیم دارد.

تجزیه و تحلیل این نظریه ها به درک CSR می پردازد  که بسیار فراتر از معانی سنتی است ،بنابراین CSR نیاز به رویکرد چند وجهی در دیدگاه و عملکرد خود دارد.

از آنجا که مفهوم فعلی CSR پیچیده است ، دانستن نظریه ها به دانش پژوهان اجازه می دهد درک بهتری در مورد روابط شرکت ها با جامعه ، که در آن نظریه ها و شیوه های CSR تحت تاثیر بسیاری از ابعاد اقتصادی و غیر اقتصادی  و همچنین بسیاری از معیارهای داخلی و خارجی قرار دارد برسد.

نقش CSR در CD به شیوه رفتار مسئولانه توسط جامعه ذینفعان درک شده است و بر نحوه و نوع تاثیر آن تاکید دارد. بررسی ها نشان می دهد  که CSR نقش بسیار مهمی را در این امر بازی می کند و بر جامعه تاثیراتی را بر جامعه می گذارد که عبارتند از:

باعث ایجاد روابط نزدیک تر و وابستگی بین شرکت ها و جامعه می شود، هزینه هایی که جامعه باید به دلیل تخریب محیط زیست بپردازد را به اشتراک می گذارد، باعث انتقال تکنولوژی از شرکت های بین المللی به کشور ها و توسعه کشورها می شود،  باعث انجام اقدام هایی در راستای حفظ محیط زیست توسط شرکت ها و جوامع می شود، به کاهش فقر در جوامع کمک می کند، باعث حمایت  از حقوق بشر می شود و به جمع آوری اطلاعات  توسط شرکت های ICT  برای تسهیل فعالیت های سازمان های عمومی کمک می کند.

برای بسیاری از رهبران شرکت های بزرگ در شناخت این موضوع که باید فعالیت های مربوط به خود را در ارتباط با زیر ساخت های جامعه، ایجاد فرصت های اقتصادی و دسترسی به خدمات اصلی مانند بهداشت، آموزش و کاهش فقر آغاز و یا پایان دهند با مشکل مواجهند.

تجربه یک چیزی را ثابت کرده است که راه حل های جامع CSR پایدار در سطح جامعه ، ولایت ها و حتی ملی مبتنی بر همکاری های بین دولت، جامعه و شرکت های مختلف تجاری است.

ضمن اینکه نتیجه گیری های نشان می دهد که مهارت های مورد نیاز مدیران CSR به دلیل اینکه این مدیران درگیر رشته ها و تخصص های مختلف هستن دو به دلیل پیچیده بودن نقش ها و مسئولیت های آنها بسیار متفاوت است و بستگی به شرایط مختلف دارد.

به نظر می رسد هیچ شرایط خاصی برای این زمینه کاری نمی توان ترسیم کرد. از انجا که این زمینه جدید است نیازمند انتقال مهارت ها و دانش های مختلف ای دیگر تخصص های مرتبط مانند مدیریت محیط زیست، اخلاق تجاری، انتقال فن آوری، مدیریت منابع انسانی و توسعه جامعه و بسیاری از تخصص های دیگر نیاز دارد.

به طور خلاصه  می توان گفت مهارت های مورد نیاز مدیران CSR مهارت های کسب و کار، مهارت های افراد یا منابع انسانی و مهارت های فنی است. البته در این بین برخی از مهارت های خاص نیز مورد نیاز است که بیشتر توسط ماموریت ها و چشم اندازه های شرکت ها و سازمان هایی که مدیران CSR در آن خدمت می کنند بستیگ دارد و تعیین می شود.

سازمان های CSR در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله مالزی شامل شرکت های داخلی یا محلی و همچنین شرکت های بین المللی هستند. به هیمن ترتیب این تحقیق نشان می دهد که مطالعات مقایسه ای باید بر روی تفاوت بین استراتژی های اتخاذ شده توسط دو شرکت از نظر تاکید و جهت گیری اهداف CSR و نقش ویژه برنامه های CSR در یک جامعه و یا منطقه و حتی بصورت کلی در یک نوع کسب و کار خاص با مردمی با فرهنگ ها و نگرش های خاص و در ادامه با توجه به مهارت های فنی مدیران CSR باید تعیین شود.

همچنین پیشنهاد شده است که مطالعات در مورد اینکه چگونه شرکت ها، CSR را در طول بحران های اقتصادی کنونی مدیریت کنند انجام شده و مورد پژوهش قرار بگیرد. با یان حال باید این نکته را در نظر گرفت که این یک واقعیت است که حرکت به سمت دستیابی به اهداف اقتصادی شرکت ها بدون در نظر گرفتن اهداف اجتماعی باعث به خطر افتادن حیات شرکت می شود.